Tranh chấp đất đai giữa anh em ruột trong gia đình

26/09/2021 - 06:09:02 AM | 4489

Tranh chấp đất đai giữa anh em ruột trong gia đình chiếm phần lớn trong các vụ tranh chấp đất đai hiện nay. Khi việc phân chia quyền sử dụng đất không được đảm bảo về quyền lợi, các chủ thể được phân chia quyền sử dụng đất sẽ phát sinh các tranh chấp đất đai, do đó cần giải quyết tranh chấp đất đai trên cơ sở quy định của pháp luật.

Câu hỏi: Gia đình tôi trước đây có 5 người gồm cha mẹ, tôi và 2 anh trai. Hai anh trai đầu của tôi đã lập gia đình và tách hộ khẩu riêng vào năm 2003. Tôi sống chung với cha mẹ cho đến nay lấy vợ và sinh được 02 người con.

Trước đây vào năm 2005 UBND huyện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cấp cho hộ ông Nguyễn Văn A (tên cha tôi).

Năm 2021 cha tôi mất và không để lại di chúc. Sau khi cha mất thì hai anh trai của tôi yêu cầu chia thừa kế tài sản của cha là nhà đất tổng diện tích 1000m2 mà cha mẹ và gia đình tôi đang sinh sống. Mẹ tôi không đồng ý vì bà cho rằng cha tôi mất không để lại di chúc cho hai anh được hưởng thừa kế và bà cũng đang sống ổn định trên nhà đất này.

Thưa luật sư, trong trường hợp này hai anh của tôi đòi chia tài sản này thì có được không? Vì hai anh đã tách sổ hộ khẩu từ lâu và không có bất kỳ đóng góp nào sửa chữa, tôn tạo nhà ở trên đất này.

1. Giải quyết tranh chấp đất đai giữa anh em trong gia đình

Theo quy định Khoản 3 Điều 24 Luật đất đai 2013 thì tranh chấp đất đai là “tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai.”

Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở. Đối với trường hợp của bạn, mặc dù là tranh chấp đất đai trong gia đình nhưng phải giải quyết như các tranh chấp đất đai thông thường theo Điều 202, 203 Luật đất đai 2013 qua các cách sau:

Cách 1: Các thành viên trong gia đình tự hòa giải với nhau (khuyến khích).

Cách 2: Nếu tranh chấp đất đai giữa anh em trong gia đình không hòa giải được thì các thành viên trong gia đình gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã/phường nơi có đất tranh chấp để hòa giải. Việc hòa giải tại cấp xã phường là thủ tục bắt buộc.

Cách 3: Trong trường hợp việc hòa giải tranh chấp đất đai trong gia đình có kết quả hòa giải không thành thì các thành viên trong gia đình có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền.

2. Xác định thành viên hộ gia đình khi giải quyết tranh chấp đất đai trong gia đình

Khoản 29 Điều 3 Luật đất đai 2013 xác định thành viên hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất.

Đối chiếu với trường hợp tranh chấp đất đai giữa anh em trong gia đình của bạn, thì các anh trai của bạn đã lập gia đình và tách hộ khẩu riêng vào năm 2003. Trong khi đó năm 2005 UBND huyện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cấp cho gia đình bạn.

Như vậy vào thời điểm cấp Giấy chứng nhận thì các anh trai của bạn không thuộc thành viên hộ gia đình của cha mẹ bạn nữa. Các thành viên hộ gia đình có quyền sử dụng đất bao gồm cha mẹ bạn và bạn.

Tuy nhiên khi giải quyết tranh chấp đất đai trong gia đình, Tòa án có thể đưa người đang trực tiếp quản lý, sử dụng đất của hộ gia đình, người có công sức đóng góp làm tăng giá trị quyền sử dụng đất hoặc tài sản trên đất tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Với thông tin mà bạn cung cấp, chúng tôi không thể xác định được công sức đóng góp của các thành viên gia đình. Tuy nhiên, các anh trai của bạn mặc dù không còn thuộc hộ gia đình cha mẹ bạn nhưng trước đây có thể có công sức đóng góp đối với thửa đất này.

3. Chia thừa kế theo pháp luật

tranh chấp đất đai giữa anh em trong gia đình

Trên cơ sở quy định pháp luật, chúng tôi khuyến khích việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa anh em trong gia đình thông qua việc các bên tự hòa giải, sau đó thực hiện thủ tục chia di sản thừa kế.

Chia thừa kế khi sổ đỏ, sổ hồng đứng tên hộ gia đình có nhiều điểm khác so với trường hợp nhà đất là tài sản chung của vợ chồng hoặc tài sản riêng của người chết.

Đó là phải xác định phần di sản trong khối tài sản chung là quyền sử dụng đất mà có Sổ đỏ, Sổ hồng được cấp cho hộ gia đình.

Cha của bạn mất không để lại di chúc nên phần tài sản của ông trong mảnh đất trên sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Tuy nhiên, các anh của bạn mặc dù đã tách hộ khẩu riêng từ lâu nhưng vẫn thuộc hàng thừa kế thứ nhất.

Căn cứ theo quy định điểm a Khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 hàng thừa kế thứ nhất của cha bạn bao gồm: mẹ bạn và 03 anh em bạn. Mỗi người sẽ nhận được một phần di sản trong phần đất của cha bạn.

Do đó, dù có tên trong sổ hộ khẩu hay không thì hai anh trai của bạn vẫn có quyền đòi chia tài sản là mảnh đất nói trên, tuy nhiên phải xác định được bao nhiêu phần trong đó.

Tham khảo bài viết: Phân chia di sản thừa kế quyền sử dụng đất

Trên đây là tư vấn của chúng tôi đối với câu hỏi của bạn có liên quan đến vấn đề giải quyết tranh chấp đất đai giữa anh em trong gia đình trên cơ sở các quy định pháp luật hiện hành.

Để biết thêm chi tiết liên quan đến các điều kiện về việc chia di sản thừa kế quyền sử dụng đất cũng như nắm rõ các thủ tục để thực hiện khai nhận di sản thừa kế quyền sử dụng đất, vui lòng tham khảo các bài viết khác của chúng tôi hoặc liên hệ trực tiếp để được tư vấn. Trân trọng!

Để nhận được sự hỗ trợ KỊP THỜI − TẬN TÂM − TRÁCH NHIỆM từ Luật sư tư vấn pháp luật đất đai và các Chuyên gia pháp lý tại Công ty Luật của chúng tôi, Quý Khách hàng hãy liên hệ với chúng tôi qua các cách thức sau:

Liên hệ qua Hotline:

094 221 7878 – Ls Trần Trọng Hiếu Trưởng CN là người trực tiếp tư vấn;

096 267 4244 – Ls Trần Trọng Hiếu Trưởng CN là người trực tiếp tư vấn.

Liên hệ trực tiếp tại địa chỉ:

– Số 15 đường 21, phường Bình An, Quận 2, Tp. Hồ Chí Minh;

– Số 60A đường 22, phường Phước Long B, Quận 9, Tp. Hồ Chí Minh.

Liên hệ qua Zalo – Facebook:

Zalo: 094 221 7878 – Facebook: Saigon Law Office

Liên hệ qua Email:

Saigonlaw68@gmail.com

Luatsutronghieu@gmail.com

Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý Khách Hàng!