Hiệu lực của di chúc trong tranh chấp tài sản thừa kế có di chúc

Trong quá trình tư vấn giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế, rất nhiều khách hàng gửi đến cho luật sư tư vấn chúng tôi câu hỏi liên quan đến tranh chấp tài sản thừa kế có di chúc. Có phải trường hợp nào cũng áp dụng chia thừa kế theo di chúc được để lại? Thông qua bài viết dưới đây, luật sư tư vấn dân sự của Công ty Luật TNHH Viva đem đến cho khách hàng những thông tin cần biết về vấn đề trên.

Tình huống: Luật sư cho tôi hỏi: Năm 2018, ba tôi mất có để lại bản di chúc viết tay, di chúc có ghi để lại mảnh đất gia đình đang ở cho tôi, các tài sản khác được chia đều cho những người còn lại. Đầu năm 2020, em tôi tranh chấp tài sản thừa kế yêu cầu tôi phải thực hiện chia mảnh đất này với lý do di chúc này không được công chứng, chứng thực. Cảm ơn luật sư.

1. Hiệu lực của di chúc trong tranh chấp tài sản thừa kế có di chúc

Di chúc là sự thể hiện ý chí của một cá nhân về việc định đoạt các tài sản thuộc quyền sở hữu của mình sau khi chết. Hình thức của di chúc có hai loại là di chúc bằng văn bản và di chúc bằng miệng.

Về thời điểm có hiệu lực của di chúc, khoản 1 Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015 (BLDS 2015) quy định: “Di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế”. Trong đó, theo khoản 1 Điều 611 BLDS 2015, thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Đồng nghĩa, di chúc sẽ có hiệu lực tại thời điểm người để lại di chúc chết.

Trước khi xác định di chúc có hiệu lực khi nào thì cần phải xét đến tính hợp pháp của di chúc. Theo quy định Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc hợp pháp gồm có các điều kiện sau:

- Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

- Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

Cần lưu ý thêm tranh chấp tài sản thừa kế có di chúc là bất động sản thì cần đáp ứng thêm về điều kiện thực hiện quyền thừa kế theo Điều 188 Luật Đất đai 2013 và văn bản thừa kế quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất cần được công chứng, chứng thực.

Xem thêm: Quy định về chia đất khi cha mẹ mất để lại

2. Giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế có di chúc

Di chúc hợp pháp, đáp ứng đủ điều kiện pháp luật thì khi có yêu cầu chia di sản thừa kế, việc phân chia sẽ dựa vào nội dung di chúc. Nếu di chúc không hợp pháp, di sản thừa kế sẽ được áp dụng chia thừa kế theo pháp luật.

Trong tình huống tranh chấp tài sản thừa kế có di chúc trên, di chúc được người cha để lại được viết tay và không có công chứng, chứng thực. Trường hợp này được quy định tại khoản 4 Điều 630 BLDS 2015: “Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này”. Đó chính là hai điều kiện cơ bản đã được bài viết đề cập tại mục 1. Như vậy, để được hưởng di sản của người cha để lại, bắt buộc phải chứng minh di chúc hợp pháp. Trên thực tế, việc chứng minh này rất khó thực hiện vì phải có các tài liệu, chứng cứ về việc tại thời điểm lập di chúc, người cha vẫn còn minh mẫn. Ngoài ra, phải chứng minh được chữ viết, chữ ký ở trên di chúc đích thực là của người cha.

Xem thêm: Tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất không có di chúc

3. Trường hợp chia thừa kế theo pháp luật kể cả khi có di chúc

Không chỉ khi di chúc không hợp pháp mà còn một số trường hợp các tranh chấp thừa kế tài sản có di chúc nhưng vẫn áp dụng chia thừa kế theo pháp luật theo quy định BLDS 2015, gồm có:

- Người thừa kế theo di chúc từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620.

- Người thừa kế theo di chúc không có quyền hưởng di sản theo quy định tại Điều 621.

- Theo quy định tại khoản 2 Điều 643 nếu toàn bộ những người thừa kế chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc thì toàn bộ không có hiệu lực.

- Xuất hiện phần di sản không được định đoạt trong di chúc.

- Có những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng hoặc con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động.

Trên đây là bài viết về hiệu lực của di chúc trong tranh chấp tài sản thừa kế có di chúc. Nếu quý khách có bất kỳ thắc mắc nào cần được giải đáp, xin vui lòng liên hệ trực tiếp với Công ty Luật TNHH VIVA chúng tôi để được nhận sự hỗ trợ KỊP THỜI - TẬN TÂM - TRÁCH NHIỆM. Cách thức liên hệ:

Liên hệ qua Hotline:

093 559 6650 - Ls Trần Trọng Hiếu là người trực tiếp tư vấn;

096 267 4244 - Ls Trần Trọng Hiếu là người trực tiếp tư vấn.

Liên hệ trực tiếp tại địa chỉ:

Số 15 đường số 21, phường An Khánh, TP. Thủ Đức, Tp. Hồ Chí Minh;

Liên hệ qua Zalo - Facebook:

Zalo: 096 267 4244 - Facebook: Viva Law Firm;

Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý Khách Hàng!