Tranh chấp đất đai là tài sản riêng khi ly hôn

Tranh chấp đất đai khi ly hôn là một vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của mọi người. Đặc biệt, đối với phần đất là tài sản riêng của vợ hoặc chồng thì việc xác định và giải quyết tranh chấp lại càng khó khăn. Vậy, pháp luật hiện hành quy định như thế nào về cách giải quyết tranh chấp đất đai là tài sản riêng khi ly hôn? Trình tự, thủ tục ra sao? Bài viết dưới đây của Luật sư tư vấn đất đai chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Tình huống: Trước khi kết hôn mẹ tôi có cho tôi một mảnh đất diện tích 50m2 để làm ăn. Tôi đã được đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng mảnh đất này. Khi kết hôn, vợ chồng tôi đã xây nhà trên đó và sinh sống cho đến nay. Cuộc sống hôn nhân bất đồng quan điểm nên vợ chồng tôi có thể sẽ ly hôn. Vậy khi ly hôn thì phần đất của tôi có bị chia không? Tôi và chồng không thỏa thuận được vì chồng tôi cho rằng tôi chỉ ở nhà nội trợ, không tạo ra thu nhập và toàn bộ tiền xây nhà là của chồng tôi.

1. Cách xác định tài sản chung hay riêng trong tranh chấp đất đai khi ly hôn

- Về cách xác định tài sản chung của vợ chồng:

Căn cứ theo Điều 33 Luật hôn nhân và gia đình 2014 có quy định về tài sản chung của vợ chồng. Theo đó, tài sản chung của vợ chồng là tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 40 Luật này.

Tài sản chung cũng bao gồm tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Bên cạnh đó, tại Điều 33 Luật hôn nhân và gia đình 2014 còn có quy định trường hợp không có căn cứ chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp đất đai là tài sản riêng của mỗi bên thì cũng được coi là tài sản chung. Để bảo đảm cho nhu cầu của gia đình và thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng thì tài sản chung sẽ thuộc sở hữu chung hợp nhất.

- Về tài sản riêng của vợ, chồng:

Theo quy định tại Điều 43 Luật hôn nhân và gia đình 2014 thì:

“1. Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có được trước khi kết hôn, tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân, tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định tại điều 38, 39 và 40 của Luật này, tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.

2. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng. Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luật này.”

Như vậy, quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn thuộc tài sản chung của vợ chồng. Trường hợp vợ hoặc chồng được tặng cho riêng hoặc có được tài sản trước thời kỳ hôn nhân thì thuộc tài sản riêng.

Xem thêm: Tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân là những tài sản nào?

2. Quy định pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai là tài sản riêng khi ly hôn

Đối với trường hợp nêu trên, quyền sử dụng đất sẽ thuộc về bạn. Vì mẹ bạn đã cho bạn mảnh đất này trước khi kết hôn và bạn không có thỏa thuận về việc sáp nhập mảnh đất này vào tài sản chung. Do đó, khi bạn ly hôn thì mảnh đất này sẽ không phải chia tại Tòa.

Tuy nhiên, về phần nhà xây dựng trên đất, căn cứ theo điểm b khoản 4 Điều 7 Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP có quy định vợ hoặc chồng ở nhà chăm sóc con, gia đình mà không đi làm được tính là lao động có thu nhập tương đương với thu nhập của chồng hoặc vợ đi làm. Bên có công sức đóng góp nhiều hơn sẽ được chia nhiều hơn.

Do đó, nếu ngôi nhà này dù được xây bằng tiền lương của chồng bạn làm ra trong thời kỳ hôn nhân thì vẫn thuộc tài sản chung của vợ chồng.

Về nguyên tắc giải quyết tài sản khi ly hôn, trong trường hợp ngôi nhà trên mảnh đất là tài sản chung của vợ chồng thì được chia đôi nhưng có tính tới các yếu tố quy định tại khoản 2 Điều 59 Luật hôn nhân và gia đình 2014, bao gồm: hoàn cảnh gia đình, công sức đóng góp, lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền và nghĩa vụ của vợ, chồng,....

Bên cạnh đó, tại khoản 2 Điều 59 Luật hôn nhân và gia đình 2014 cũng có quy định tài sản chung được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị và bên nào nhận được phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

Như vậy, quyền sử dụng mảnh đất sẽ không phải chia. Riêng phần ngôi nhà xây trên đất thì sẽ được chia như một tài sản chung.

Xem thêm: Giải quyết tranh chấp tài sản sau ly hôn

3. Thẩm quyền và thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai khi ly hôn

Căn cứ theo Điều 28, Điều 35 và khoản 1 Điều 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 thì Tòa án nhân dân cấp quận/huyện nơi vợ hoặc chồng cư trú, làm việc sẽ có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai khi ly hôn.

Căn cứ theo Điều 51, 53, 54, 55 Luật hôn nhân và gia đình 2014 thì thủ tục khởi kiện bao gồm các bước sau đây:

+ Bước 1: Nộp đơn yêu cầu ly hôn (theo mẫu);

Bên khởi kiện nộp đơn ly hôn kèm theo các giấy tờ như giấy đăng ký kết hôn bản chính, chứng minh thư nhân dân/căn cước công dân, giấy khai sinh con, giấy tờ liên quan đến tài sản,...

+ Bước 2: Thụ lý đơn yêu cầu ly hôn;

+ Bước 3: Hòa giải tại Tòa án;

+ Bước 4: Giải quyết ly hôn.

Trường hợp hai bên thỏa thuận được thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn. Ngược lại, Tòa án sẽ giải quyết việc ly hôn.

Trên đây là những phân tích và quy định về tranh chấp đất đai là tài sản riêng khi ly hôn. Nếu trong quá trình tham gia giải quyết tranh chấp mà khách hàng cần sự hỗ trợ và giúp đỡ, hãy liên hệ với chúng tôi qua các cách thức sau:

Liên hệ qua Hotline: 

096 267 4244 hoặc 093 559 6650 - Ls Trần Trọng Hiếu là người trực tiếp tư vấn;

Liên hệ trực tiếp tại địa chỉ: 

Số 15 đường 21, phường Bình An, Quận 2, Tp. Hồ Chí Minh;

Liên hệ qua Zalo - Facebook: 

Zalo: 096 267 4244 - Facebook: Viva Law Firm;

Liên hệ qua Email: 

Saigonlaw68@gmail.com;

Luatsutronghieu@gmail.com.